หากกล่าวถึงคำว่า"การทดลอง"ทุกคนมักจะนึกถึงวิชาวิทยาศาสตร์เป็นอันดับแรก ซึ่งหลายคนอาจเข้าใจว่า "วิทยาศาสตร์ คือ การทดลอง" แต่แท้จริงแล้วการทดลองเป็นเพียงส่วนหนึ่งของวิทยาศาสตร์เท่านั้น ซึ่งในวันนี้กระผมได้นำวิธีการจัดการเรียนรู้โดยใช้การทดลองมานำเสนอ ก่อนอื่นไปทราบความหมายและวัตถุประสงค์กันเลยครับ
ความหมาย
การจัดการเรียนรู้โดยใช้การทดลอง คือ กระบวนการที่ผู้สอนให้ผู้เรียนใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์โดยเป็นผู้กำหนดปัญหา ตั้งสมมติฐาน และลงมือทดลองปฏิบัติตามขั้นตอนที่กำหนดโดยใช้วัสดุ อุปกรณ์ที่จำเป็น แล้วเก็บรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูล อภิปรายผลการทดลอง และสรุปผลที่ได้จากการทดลอง
วัตถุประสงค์
เพื่อช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้โดยใช้การคิดและการกระทำของตนเองเป็นรายบุคคลหรือรายกลุ่มทำให้ได้เรียนรู้จากของจริง มีความหมายสำหรับผู้เรียน และสามารถจดจำได้นาน (ไสว ฟักขาว,2558:79-80)
กระผมได้นำวิธีการจัดการเรียนรู้โดยใช้การทดลอง
มาใช้จัดการเรียนรู้เรื่อง การสกัดสารพันธุกรรมหรือDNAจากหัวหอม ดังนี้
ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้
1. ผู้สอนนำเข้าสู่บทเรียนหรือนำเข้าสู่เรื่องที่จะทดลอง
(ผู้สอนเปิดคลิปวิดีโอเรื่อง การถ่ายทอดพันธุกรรมของมนุษย์ ดูคลิปวิดีโอจบผู้สอนถามผู้เรียนว่า สารพันธุกรรมคืออะไร)
2. ผู้สอนให้ผู้เรียนแบ่งกลุ่ม(ตามความเหมาะสม)แต่ละกลุ่มกำหนดปัญหา และตั้งสมมติฐานในการทดลอง
(ผู้เรียนมีความคิดที่หลากหลาย เช่น สารพันธุกรรมมีรูปร่าง ลักษณะเป็นอย่างไร สารพันธุกรรมมาจากใหน ในพันธุกรรมมีสารอะไรบ้าง เป็นต้น)
3. ผู้สอนให้ความรู้พื้นฐานที่จำเป็นต่อการทดลอง และอธิบายขั้นตอนแก่ผู้เรียน รวมทั้งระบุบทบาทหน้าที่ของผู้เรียน
(ผู้สอนให้ความรู้เกี่ยวกับสารพันธุกรรม แนะนำวัสดุอุปกรณ์และสารเคมีที่ใช้ในการทดลอง บอกวิธีใช้และข้อควรระมัดระวัง อธิบายขั้นตอนการทดลองแก่ผู้เรียนอย่างละเอียด ชี้แจงแต่ละกลุ่มให้แบ่งหน้าที่กันทำ)
4. ผู้เรียนลงมือทดลองตามขั้นตอนที่กำหนดโดยใช้วัสดุ อุปกรณ์ที่จำเป็นและบันทึกข้อมูลการทดลอง
(ผู้เรียนมีการแบ่งหน้าที่กันอย่างชัดเจน ผู้สอนมีหน้าที่ให้คำแนะนำเท่านั้น)
5. ผู้เรียนวิเคราะห์ผลการทดลอง และสรุปผล
(ผู้สอนควรให้คำแนะนำหรือแนวทางแก่ผู้เรียนเกี่ยวกับวิธีการวิเคราะห์ข้อมูล การสรุปผล และสิ่งที่ได้เรียนรู้)
